Dalam masyarakat yang semakin obses dengan kesihatan, adalah mustahil untuk melepaskan diri daripada memperkatakan tentang kisah-kisah pahit dan manis berkaitan kesihatan. Daripada pandemik kepada simptom-simptom penyakit yang menggerunkan, berita-berita mengenai penyakit selalunya diiringi dengan elemen takut dan bimbang.
Hakikatnya penyakit tidak mengenal usia, bangsa, agama mahu pun jantina. Apa yang boleh dilakukan adalah mencegah dan kemudiannya jika tidak berkesan merawat. Bagi lelaki, kesihatan mungkin bukan topik yang digemari. Namun tidak bermakna soal kesihatan dipandang ringan.
Mungkin ada perkara-perkara kecil yang mesti diberi perhatian oleh kaum lelaki untuk menentukan sama anda boleh dikategorikan sebagai lelaki sihat.
Berikut lima tanda atau petunjuk taraf kesihatan lelaki.
1. Kuku yang kuat dan berwarna merah jambu.
Penjagaan kuku mungkin tidak tersenarai sebagai perkara penting dalam diari kesihatan kaum lelaki. Tetapi percayalah kuku boleh mendedahkan banyak mengenai kesihatan seseorang. Secara umumnya, kuku individu yang sihat berwarna merah jambu, kukuh tetapi lembut. Sedikit perubahan pada kuku seperti tompok putih dan permukaan yang sedikit tidak rata adalah perkara biasa, namun sebarang perubahan besar mesti diberi perhatian.
Kuku yang tebal dan berwarna kekuningan mungkin isyarat bagi penyakit berkaitan pernafasan seperti bronkitis yang kronik. Kesan lekuk melintangi kuku yang dikenali sebagai garisan Beau pula tidak mustahil membawa maksud individu berkenaan mengidap diabetes. Kuku yang berbentuk seperti sudu yang melengkung keluar mungkin menunjukkan masalah kekurangan zat besi. Biar pun perubahan pada kuku bukan isyarat atau petunjuk pertama kepada sesuatu penyakit, tetapi adalah lebih baik rujuk masalah tersebut kepada doktor anda.
2. Warna air kencing
Pernahkah anda terfikir untuk menjalani ujian air kencing untuk melihat sama ada anda sihat atau sebaliknya? Jika tidak, mungkin sudah tiba masanya untuk anda berbuat demikian kerana ujian air kencing boleh mendedahkan petunjuk-petunjuk penting tentang kesihatan anda. Air kencing sepatutnya berwarna keperangan untuk menunjukkan seseorang itu sihat. Bagaimanapun warna perang atau kuning pada air kencing boleh berbeza bergantung kepada jumlah air yang diminum. Jika anda minum air yang banyak maka kebiasaannya air kencing selalu kelihatan jernih dan secara perubatan ia menunjukkan anda sihat. Bagaimanapun jika anda mengalami dehidrasi, air kencing anda akan berwarna perang gelap. Selain faktor warna, sentiasa berwaspada jika terdapat sebarang perubahan besar. Bau kurang menyenangkan, tompokan darah atau warna-warna lain yang tidak berkaitan dengan makanan, ubat atau suplemen yang diambil mesti dipandang berat.
3. Pancutan air mani
Lelaki pertengahan umur yang sihat sepatutnya mempunyai keupayaan untuk memancutkan antara 2 dan 5 ml air mani. Semakin berusia seseorang lelaki itu semakin kurang air mani yang dipancutkan. Justeru 2 ml air mani adalah petunjuk hypospermia - keadaan yang boleh memberi kesan kepada kesuburan seseorang lelaki. (Pertubuhan Kesihatan Sedunia menyokong kadar 2 ml). Selain daripada jumlah, warna serta konsistensi air mani juga menjadi petunjuk kepada kesihatan lelaki. Lelaki yang sihat sepatutnya mempunyai air mani yang pekat, berwarna putih atau sedikit kelabu. Air mani yang bercampur dengan darah mungkin ada kaitan dengan masalah kesihatan.
4. Kadar degupan jantung semasa berehat 70 bpm.
Kadar degupan jantung semasa berehat (RHR) atau jumlah degupan jantung seminit semasa berehat adalah indikator yang bagus untuk menentukan paras kecergasan anda. Walaupun RHR berbeza mengikut usia, bagi lelaki yang sihat jumlah RHR antara 70 dan 75 degupan seminit (bpm) adalah sasaran yang munasabah. Malah, RHR antara 60 and 100 bpm secara umumnya dianggap normal bagi lelaki dewasa. Kadar degupan jantung di luar catatan tersebut boleh menyebabkan masalah kesihatan yang serius dan boleh menjadi petunjuk kepada beberapa masalah kesihatan anda. Untuk mengukur denyut nadi, letakkan dua jari pada pergelangan tangan. Apabila merasa denyutan nadi, lihat jam dan kira denyutan selama 15 saat. Darab jumlah tersebut dengan empat untuk mendapat kadar denyutan anda seminit.
5. Kulit anjal
Ukuran keanjalan kulit biasa digunakan untuk menentukan paras dehidrasi. Cirit-birit atau muntah-muntah menyebabkan seseorang kehilangan cecair dalam badan. Kulit yang sihat kekal anjal dan akan kembali normal apabila masalah tersebut pulih. Untuk menguji keanjalan kulit anda, cubit kulit di belakang tangan anda. Kulit yang kering akan kekal terangkat dan secara perlahan kembali kepada kedudukan asal. Kulit yang sihat pula akan kembali normal dalam masa yang singkat.
Adakah anda lelaki yang sihat?
Semakin hari kita dibanjiri dengan pelbagai maklumat mengenai penyakit, tetapi jarang sekali kita disogokkan dengan makna sebenar menjadi sihat. Biar pun lima signal itu tidak lengkap namun memberi perhatian kepada petunjuk-petunjuk pada diri sendiri membantu anda mengenal pasti masalah yang mungkin anda hadapi.
CATATAN KESIHATAN LELAKI
Hipogonadisme : Kurang hormon seks
KITA mungkin biasa mendengar lelaki mengalami masalah mati pucuk (disfungsi erektil) iaitu keadaan berkaitan dengan kemampuan seks, namun jarang didedahkan dengan hipogonadisme – satu lagi masalah berkaitan seks yang menyerang lelaki tidak kira usia. Apakah sebenarnya hipogonadisme?
Menurut Pakar Urologi dan Pembedahan Urologikal, Dr. Rajentheran Suntheralingam, hipogonadisme lelaki adalah keadaan di mana badan tidak menghasilkan hormon seks testosteron yang mencukupi.
Katanya, sebanyak lima juta lelaki di Amerika Syarikat dikatakan tidak menghasilkan hormon testosteron yang cukup, iaitu hormon yang memainkan peranan dalam tumbesaran dan perkembangan kelelakian ketika baligh.
Kesan testosteron bermula ketika janin lagi di mana ia akan merangsang pembentukan organ seks lelaki. Hormon ini berterusan memainkan peranan penting ketika baligh dan dewasa dengan membentuk karakter lelaki dan mengekalkan keinginan seks.
‘‘Anda mungkin dilahirkan dengan hipogonadisme atau ia boleh berkembang kemudian disebabkan oleh kecederaan atau jangkitan,’’ katanya dalam satu sesi khas Kempen MRT Elken untuk Kehidupan yang Sihat anjuran Elken Sdn. Bhd.
Ujarnya lagi, kesan hipogonadisme dan apa yang anda boleh lakukan untuk mengatasinya bergantung kepada punca dan pada ketika mana ia berlaku.
Namun begitu kata Dr. Rajentheran, jika hipogonadisme berlaku selepas baligh, perkembangannya lebih kepada menyebabkan masalah sementara yang boleh diatasi melalui rawatan. Sesetengah jenis hipogonadisme boleh dirawat dengan terapi gantian testosteron.
Tanda-tanda dan simptom
Hipogonadisme boleh berlaku ketika perkembangan janin, baligh atau dewasa. Bergantung pada ketika mana ia berkembang, tanda-tanda dan simptomnya berbeza.
Jika badan tidak menghasilkan testosteron yang cukup ketika perkembangan janin, tumbesaran organ seks luar akan terjejas.
Kanak-kanak yang secara genetiknya lelaki mungkin akan lahir dengan alat kelamin perempuan, alat kelamin kabur (sama ada tidak jelas lelaki atau perempuan) ataupun alat kelamin lelaki yang tidak berkembang.
Manakala jika ia berlaku ketika baligh pula, hipogonadisme akan memperlahankan tumbesaran dan mengganggu perkembangan.
Ia menyebabkan penurunan perkembangan jisim otot, suara tidak bertukar menjadi parau, pertumbuhan bulu badan terjejas, pertumbuhan zakar dan buah zakar terjejas, perkembangan berlebihan bahagian lengan dan paha dan juga perkembangan tisu buah dada (ginekomastia).
Dan, jika hipogonadisme menyerang ketika dewasa, beberapa karakter fizikal maskulin akan terganggu dan sekali gus menjejaskan fungsi reproduksi normal.
Tanda-tanda dan simptom termasuk
* Disfungsi erektil (mati pucuk)
* Ketidaksuburan
* Penurunan pertumbuhan bulu badan dan janggut
* Pertambahan lemak dan penurunan jisim otot serta kekurangan jisim tulang (osteoporosis)
* Penurunan saiz atau kekenyalan buah zakar
* Perkembangan tisu buah dada (ginekomastia)
* Hipogonadisme juga boleh menyebabkan perubahan emosi dan mental. Ketika testosteron menurun, sesetengah lelaki akan mengalami simptom serupa seperti wanita menopaus. Ini termasuk letih, kurang keinginan seks (libido), sukar menumpu perhatian, radang, resah dan juga murung.
Punca
Terdapat dua jenis utama hipogonadisme
1. Primer - Juga dikenali sebagai kegagalan testikular utama berlaku disebabkan masalah pada buah zakar.
2. Sekunder - Ia berlaku disebabkan masalah pada hipotalamus atau kelenjar pituitari (bahagian otak yang memberi arahan kepada buah zakar menghasilkan testosteron).
Hipotalamus menghasilkan hormon pembebasan gonadotropin, yang memberi arahan kepada kelenjar pituitari untuk menghasilkan hormon penghasilan folikel (FSH) dan hormon luteinizing. Hormon ini kemudian memberi arahan kepada buah zakar menghasilkan testosteron.
Hipogonadisme primer
Punca utama termasuk:
* Sindrom Klinefelter: Keadaan ini menyebabkan ketidaknormalan sejak lahir pada kromosom seks, X dan Y. Lelaki biasanya mempunyai satu kromosom X dan satu kromosom Y.
Dalam kes ini, dua atau lebih kromosom X hadir sebagai tambahan kepada satu kromosom Y. Kromosom Y mengandungi material genetik yang menentukan jantina bayi dan berkaitan dengan perkembangan.
Kromosom X berlebihan yang berlaku pada pesakit sindrom Klinefelter menyebabkan perkembangan tidak normal buah zakar.
* Buah zakar tidak keluar: Ketika dalam kandungan, buah zakar berkembang dalam abdomen dan biasanya turun ke bawah di dalam skrotum dua bulan sebelum lahir.
Dalam kes ini satu atau dua buah zakar tidak keluar ketika lahir. Keadaan ini biasanya pulih sendiri dalam masa beberapa tahun pertama tanpa sebarang rawatan.
Jika ia tidak pulih sendiri ketika kanak-kanak, ia menyebabkan buah zakar tidak berfungsi dan mengurangkan pengeluaran hormon testosteron.
* Beguk Orkitis: Jika jangkitan beguk melibatkan buah zakar ketika dewasa, kerosakan testikular jangka panjang akan berlaku.
* Hemokromatosis: Kandungan besi yang terlalu tinggi dalam darah boleh menyebabkan kegagalan buah zakar atau disfungsi kelenjar pituitari yang mengganggu penghasilan testosteron.
* Kecederaan buah zakar: Kerana lokasinya di luar abdomen, buah zakar terdedah kepada kecederaan.
Kerosakan pada buah zakar yang telah berkembang menyebabkan hipogonadisme. Bagaimanapun kerosakan pada sebelah buah zakar tidak mengganggu penghasilan testosteron.
* Rawatan kanser: Kemoterapi atau terapi radiasi untuk rawatan kanser boleh mengganggu penghasilan testosteron dan sperma.
Kesan kedua-dua rawatan biasanya hanya sementara, namun ketidaksuburan kekal boleh berlaku.
Walaupun banyak lelaki mendapat balik kesuburan mereka dalam masa beberapa bulan selepas rawatan berakhir, menyimpan sperma sebelum memulakan rawatan kanser adalah langkah yang digalakkan.
* Faktor usia
Semakin meningkat usia, penghasilan testosteron semakin perlahan dan berkurangan. Kadar pengurangan testosteron berbeza setiap lelaki. Sebanyak 30 peratus lelaki berusia lebih 75 tahun mempunyai paras testosteron rendah di bawah normal.
Hipogonadisme sekunder
Dalam kes ini, buah zakar adalah normal tetapi tidak berfungsi dengan betul berikutan masalah pada pituitari atau hipotalamus. Beberapa keadaan boleh menyebabkan hipogonadisme sekunder termasuk:
* Sindrom Kallman: Perkembangan abnormal hipotalamus.
* Masalah pituitari: Ketidaknormalan pada kelenjar pituitari menjejaskan pengeluaran hormon dari kelenjar pituitari ke buah zakar, memberi kesan kepada pengeluaran normal testosteron.
Tumor pituitari atau lain-lain jenis tumor otak terletak berdekatan dengan kelenjar pituitari menyebabkan gangguan hormon testosteron atau hormon lain.
Juga rawatan untuk tumor otak seperti pembedahan atau terapi radiasi akan menjejaskan fungsi pituitari.
* Penyakit radang: Sesetengah penyakit radang seperti sarkoidosis, histiositosis, tuberkulosis dan sesetangah jangkitan kulat melibatkan hipotalamus dan kelenjar pituitari mengganggu pengeluaran testosteron.
* HIV/AIDS: Virus ini menyebabkan paras testosteron rendah dengan mengganggu hipotalamus, pituitari dan buah zakar.
* Perubatan: Pengambilan beberapa jenis dadah seperti ubat tahan sakit opiat dan sesetengah hormon boleh mengganggu pengeluaran testosteron.
* Kegemukan
Adakah hipogonadisme boleh diwarisi?
Ya, ia boleh diwarisi. Jika terdapat sejarah keluarga yang mempunyai hipogonadisme, beritahu doktor anda. Yang penting kesedaran dan sentiasa berjaga-jaga dengan tanda-tanda atau simptom hipogonadisme.
Bila patut berjumpa doktor?
Jumpa doktor apabila mempunyai sebarang simptom hipogonadisme. Mengenal pasti punca hipogonadisme adalah langkah penting utama untuk mendapatkan rawatan yang perlu.
Anda perlu berjumpa pakar endokrinologi, pakar dalam bidang kelenjar hormon pengeluaran (endokrin).
Jika doktor penjagaan primer anda mengesyaki mana-mana simptom berlaku, anda akan dirujuk kepada endokrinologis. Atau anda boleh meminta sendiri untuk merujuk kepada pakar.
Pemeriksaan dan diagnosis
Doktor akan memeriksa paras testosteron dalam darah jika anda ada sebarang tanda atau simptom hipogonadisme.
Pemeriksaan dan rawatan awal membolehkan pencegahan lebih baik melawan osteoporosis dan keadaan lain yang berkaitan.
Doktor melakukan diagnosis berdasarkan simptom hipogonadisme dan keputusan ujian darah yang menentukan paras testosteron.
Kerana paras testosteron berbeza dan secara umumnya tinggi di waktu pagi, ujian darah biasanya dibuat awal pagi.
Jika ujian mengesahkan anda mempunyai testosteron rendah, ujian selanjutnya akan menentukan masalah pada buah zakar atau ketidaknormalan pituitari adalah puncanya.
Berdasarkan simptom dan tanda-tanda spesifik, kajian tambahan boleh menentukan puncanya. Ujian ini termasuk ujian hormon, analisis semen (air mani), imbasan pituitari, kajian genetik dan biopsi buah zakar.
Ujian testosteron juga memainkan peranan penting dalam menentukan hipogonadisme. Ini membantu doktor menentukan dos yang betul untuk rawatan.
No comments:
Post a Comment