Layanan terakhir untuk si mati

@kosmoonline

DAHULU Kyaw Thu, 51, seorang bintang filem terkenal di negara yang diperintah junta tentera, Myanmar. Kini, dia kerap dilihat mengusung keranda atau memandu kereta mayat pada majlis pengebumian orang miskin.

Selepas sedekad Kyaw Thu mengasaskan Persatuan Perkhidmatan Pengebumian Percuma, organisasi itu telah membantu lebih 100,000 buah keluarga yang mahu memberi penghormatan terakhir kepada si mati tanpa bayaran waima kyat1 (RM0.47).

"Saya mahukan perjalanan terakhir si mati dalam keadaan sebaik mungkin," kata bekas pelakon yang kini sudah beruban pada rambut dan janggutnya tetapi aura bintangnya tetap bersinar. Dengan pekerja berbayar seramai 80 orang dan 115 orang lagi sebagai sukarelawan, kumpulan Kyaw Thu menguruskan perkhidmatan percuma hampir 50 pengebumian sehari. Bagi merealisasi angka tersebut, pasukannya menggunakan 18 buah kereta mayat dan dua buah bot bagi membawa si mati dan ahli keluarganya. Selain itu, Kyam Thu juga perlu bergantung kepada hasil derma daripada penduduk tempatan dan luar negara.

Persatuan tersebut merupakan salah satu daripada banyak kumpulan awam tempatan yang berkembang di negara yang berada di bawah pemerintahan tentera selama hampir separuh abad. Kehadirannya dapat menampung kekosongan yang ditinggalkan oleh sektor awam kerana sering berdepan masalah kewangan dan aliran masuk bantuan asing yang sangat rendah. Menurut perangkaan Bank Dunia, Myanmar kekal sebagai salah satu negara tidak membangun walaupun memiliki banyak sumber-sumber alam yang tidak diteroka dengan hampir satu pertiga rakyatnya hidup di bawah garis kemiskinan. Kadar inflasi yang teruk turut menyebabkan penduduk negara pemerintah tentera itu semakin melarat.

Ritual pengebumian

PERBELANJAAN untuk majlis pengebumian di Myanmar menelan kos yang tinggi.

Pyae Phyo Tun, 12, seorang kanak-kanak yang mati lemas ketika sedang berenang di tasik berdekatan rumahnya. Ibu bapanya terpaksa merayu bantuan daripada Kyaw Thu kerana tidak mampu menanggung kos pengebumian anak lelakinya. "Kamu (Kyaw Thu) adalah penyelamat kami. Tanpa pertolongan anda, perjalanan terakhir anak lelaki kami tidak akan lancar," kata Aye Maw, 33, kepada pelakon filem itu pada hari pengebumian anak lelakinya di Yangon.

Di negara yang turut dikenali sebagai Burma itu, majoriti penganut Buddha percaya perjalanan ke kehidupan seterusnya perlu berjalan lancar tanpa ada penangguhan. Sebab itulah, upacara pengebumian adalah sesuatu yang sangat tradisi bagi penduduknya. Sudah menjadi kebiasaan, saudara-mara si mati akan membina sebuah astaka yang mampu bertahan selama seminggu di hadapan rumah untuk orang ramai berkumpul.

Selalunya, pada hari ketiga kematian, orang yang berkabung akan pergi ke tanah perkuburan manakala para sami akan membaca mantera sebelum mayat dibakar. Bagi yang berkemampuan, mereka akan membeli sebidang tanah di kawasan perkuburan bagi tujuan itu. Selepas beberapa hari, sebuah upacara memperingati si mati akan diadakan dengan menjemput orang ramai untuk berkabung manakala sami pula akan bersembahyang bagi memudahkan perjalanan roh ke dunia seterusnya. Bagi kebanyakan keluarga, agak sukar untuk mereka mengadakan sebuah majlis yang besar seperti itu. Pada masa itulah masa yang sangat sibuk bagi Kyaw Thu.

PERSATUAN Perkhidmatan Pengebumian Percuma telah menguruskan lebih 100,000 majlis seumpamanya untuk mereka yang kurang berkemampuan.

"Saya berasa gembira dan pada masa yang sama sedih. Anak saya tidak menyebabkan sebarang masalah walaupun dia kini sudah meninggal dunia. "Kami berdepan pelbagai kesukaran pada peringkat awal bagi mengurus pengebumian tetapi Persatuan Perkhidmatan Pengebumian Percuma membantu kami menyempurnakan mayatnya tanpa bayaran," kata Aye Maw dengan suara yang bergetar dan air mata yang bercucuran membasahi pipi.

Suaminya Zaw Tun, 34, bekerja sebagai buruh binaan berkata, mustahil untuk mereka membayar sendiri kos upacara pengebumian anak lelakinya.

Bagi upacara pengebumian sahaja boleh menelan kos lebih kyat35,000 (RM129.20) iaitu 10 kali ganda pendapatan seharinya. Persoalannya, bolehkah dia bekerja dalam waktu singkat bagi mengumpul duit sebanyak itu? "Saya terpaksa meminjam sebanyak kyat45,000 (RM166.70) pada kadar faedah 15 peratus ketika memerlukan wang bagi menghantar anak ke hospital dan mengaji sebuah bot untuk pengebumian. "Jiran-jiran tidak dapat membantu kerana mereka juga bekerja sebagai buruh kasar seperti saya," kata Zaw Tun dalam nada hiba selepas pulang dari tanah perkuburan.

Diperhatikan

Walaupun kumpulan Kyaw Thu bukan satu-satunya organisasi yang menawarkan perkhidmatan seperti itu kepada golongan miskin, aktivitinya telah dibawa kepada pihak berkuasa Myanmar. Kuasa pemerintahan Myanmar baru sahaja diberi kepada rakyat negara itu pada bulan Mac lalu melalui pilihan raya yang diadakan pertama kali dalam tempoh dua dekad. Parti Kesatuan Perpaduan dan Pembangunan, sebuah parti politik proksi tentera menyapu bersih keputusan pilihan raya pada bulan November lalu turut menawarkan perkhidmatan pengebumian. Bintang filem yang pernah glamor suatu ketika dahulu itu pernah ditahan sebanyak dua kali oleh pihak berkuasa kerana aktivitinya dengan pelajar serta pemberontakan yang diketuai sami-sami Buddha pada tahun 1988 dan tahun 2007.

"Saya tidak berminat dalam politik. Tetapi orang ramai berharap dan menaruh kepercayaan kepada kami disebabkan oleh aktiviti yang kami lakukan, " kata Kyaw Thu yang mengakui dia dan kumpulannya diperhatikan oleh pemerintah. Dia meninggalkan dunia lakonan kerana telah disenarai hitam selepas dibebaskan dari tahanan. "Kehidupan saya kini sangat sunyi berbanding ketika menjadi pelakon dahulu. Tetapi jika saya letakkan diri sebagai Kyaw Thu, seorang pekerja sosial, sekarang saya mempunyai lebih ramai kawan. Bukan sahaja orang yang masih hidup tetapi juga hantu," katanya. - AFP